Пазакласнае чытанне 2 кл. "Урокі жыцця"

Спіс літаратуры па тэме:

Л. Арабей. «Зернетка і вецер».

Г. Аўласенка. «Сказ пра Мураша-лайдака».

Р. Бензярук. «Клекатунчык», «Заяц, Вожык і Ручай», «Чыя моркаўка?».

Я. Бяганская. «Каму сказаць“дзякуй”», «Сябры».

Н. Галіноўская. «Ветлівы свавольнік», «Няўважлівыя лісяняты»,«Выратаваў».

В. Гурыновіч. «Добрыя суседзі».

М. Даніленка. «Заяц Доўгае Вуха», «Салодкая цыбуля».

А. Дзеружынскі. «Памочніца».

А. Жук. «Хто вінаваты?».

В. Жуковіч. «Не ўмею,паспею…», «Хто вінаваты?».

Р. Ігнаценка. «Наш мосцік».

У. Карызна. «Чыстая градка».

Л. Качанка. «Яблычак».

Клаўдзія Каліна. «Хлопчык Пакідайчык».

М. Лук. «Выпадак з марожаным».

І. Муравейка. «Ціма», «Тры лыжкі».

Т. Мушынская. «Самы смачны яблык».

У. Немізанскі. «Два Васі».

С. Панізнік. «Чарадзейныя словы».

М. Пазнякоў. «Хлеб».

Н. Парукаў. «Не хапіла работы».

Я. Пархута. «Кропелька».

П. Прануза. «Добры дзень», «На градцы».

Б. Сачанка. «Насцечка».

В. Ткачоў. «Гузак».

*************************************************************************************************************************************

Сказ пра Мураша-лайдака

Генадзь Аўласенка

Пад ялінай у цішы, працавалі мурашы. Працавалі без ляноты і з вялікаю ахвотай ад світанка да змяркання: той ідзе на паляванне, той мурашнік рамантуе, той вячэру ўсім гатуе... Словам, кожны справу меў, так, без справы, не сядзеў.
Ды завёўся, скажам так, сярод іх адзін лайдак. Для сваёй агульнай хаты той мураш гультаяваты анічога не рабіў. Спаў, ды еў, ды лынды біў.
Доўга мурашы трывалі: і прасілі, і ўшчувалі. Яны й гэтак, яны й так – ды не слухае лайдак!
Тут агульны сход сабрала мурашыная сям’я і з мурашніка прагнала назаўсёды гультая. Як сказалі – так зрабілі. За кіршэнь яго схапілі мурашы-вартаўнікі і да брамы напрасткі прыцягнулі, шуганулі і вароты зноў замкнулі.
- Прэч, - сказалі, - абібок, у які жадаеш бок! Або ўлева, дзе ручай, а за ім зялёны гай. А не хочаш – тады ўправа, дзе балота ды канава. Там жыві хоць у вадзе, хоць на дрэве, хоць нідзе! Толькі знікні прэч з вачэй! І хутчэй!
Стаў мураш сяброў прасіць пакаранне адмяніць, каб дазволілі застацца. Абяцаў не ленавацца. Толькі б зноў наўад вярнуцца, толькі б дома апынуцца, толькі б трапіць у жытло... але не дапамагло. Не пусціла гультая мурашыная сям’я. І пайшоў бядак управа, дзе балота і канава, у канаву каб упасці ды ў канаве той прапасці.
Раптам бачыць: скача жук, а на ім сядзіць павук, ды як крыкне мурашу: “Сцеражыся! Раздушу!”. Ледзь паспеў мураш адскочыць, ледзь паспеў з дарогі збочыць, але тут спыніўся жук, ці яго спыніў павук. Паглядзеў на бедака і пытае лайдака: хто ён і куды ідзе, і ў якой-такой бядзе апынуўся небарака? У адказ мураш заплакаў, ля дарогі прыпыніўся і ў ляноце павініўся.
А павук як рассмяецца, жук пад ім як узаўецца! Уцякаць мураш пачаў, ды павук яго дагнаў, за кіршэнь рукой схапіў, павуцінай абкруціў, да сядла прымацаваў... ну а потым так сказаў:
- У мяне ты будзеш жыць, будзеш мне цяпер служыць! Я прымушу працаваць: будзеш ежу гатаваць, будзеш вокны праціраць і кватэру прыбіраць. Як пратрэш ды прыбярэш – можа трошкі й адпачнеш... так, хвілінак, можа, з пяць... Ну а потым – хопіць спаць! Уставай, далей прыцуй: дзіркі ў сетках зацыруй, потым выбі дываны, бо ўжо брудныя яны. Прынясі вады з крыніцы, каб жуку было напіцца, накасі яму травы, ды зялёнай муравы, потым дровы пасячы... Ды не ўздумай уцячы! Даганю – не пашкадую: з цябе страву прыгатую! Не адну, а цэлых пяць, каб гасцей пачаставаць...
Так і стаў мураш служыць, у палоне цяжкім жыць. Ды баяўся ленавацца, толькі каб жывым застацца! Устае ён спазаранку, аж задоўга да світанку, гне спіну да самай ночы... а павук над ім рагоча, працу новую дае, што не так – па карку б’е. А як надакучыць біць – скажа ўсё перарабіць! Дзень за днём ідзе, бяжыць... Мурашу гаротна жыць!
Вось і лета прамінула, вось і восень прамільгнула. Вось у лес зіма прыйшла, гурбы снегу намяла. Маразы трашчаць, лютуюць, са звярамі не жартуюць, гоняць кожнага ў жытло... І мурашнік замяло, аж да самай верхавіны. Ды мурашкам не ў навіну – пад зямлёю, да вясны, спяць яны і бачаць сны.
Толькі наш мураш батрачыць, свету белага не бачыць, робіць, хоць і без ахвоты, разнастайную работу. Быў калісьці лайдаком – стаў такім працаўніком.
А затым зіма прайшла, зноў у лес вясна прыйшла і блакітныя пралескі параскідвала па ўзлесках. Птушкі весела спяваюць, дрэўцы дружна ажываюць, наваколле расквітнела, ажыло, зазелянела. І мурашнік пад вясну ажывае пасля сну, і працуюць ад душы пад ялінай мурашы.
Стаў мураш наш сумаваць, стаў сяброў успамінаць. Вось бы зноў да іх вярнуцца, вось бы дома апынуцца! Больш не стаў бы лынды біць, стаў бы, як усе, рабіць! Толькі, як туды дабрацца, як з палону ўратавацца?
Доўга наш мураш вагаўся, вельмі ж павука баяўся. І рашыў сярод начы ён ціхенечка ўцячы. Выпаўз з цёмнае каморкі, асцярожна вылез з норкі, асядлаў хутчэй жука ды і прэч ад павука!
Паскакаў па лесе жук – ды пачуў той стук павук. За жуком услед імчыць, мурашу здалёк крычыць:
- Ну, чакай! Калі злаўлю – дзесяць страў з цябе зраблю! Так што зараз жа спыніся, нізка ў ножкі пакланіся, зноў вярніся мне служыць! А інакш – табе не жыць!
Хоць мураш яго пачуў, ды жука не павярнуў. Жук бяжыць, зямля дрыжыць, на жуку мураш ляжыць. За вусы трымаецца, у бакі матляецца, не ўзнімае галавы і ад страху ледзь жывы.
Хутка бег па лесе жук, не дагнаў яго павук. Прыпыніўся ён, стаміўся... ды мураш з жука зваліўся! Ён зваліўся і ляжыць... да яго павук бяжыць, кулакі свае ўздымае, мураша вось-вось спаймае, каб ім потым адвячэрыць... вось ужо і зубы шчэрыць! А мураш, калі зваліўся, моцна аб зямлю пабіўся і цяпер устаць не можа. І ніхто не дапаможа!
Але побач, у бары, мурашы, яго сябры, ці то проста працавалі, ці здабычу ўпалявалі. Як убачылі нябогу – дык хутчэй на дапамогу. Падхапілі бедака, адагналі павука.
Так мураш-бядак ізноў напаткаў былых сяброў, побач з імі апынуўся, у мурашнік свой вярнуўся. Больш ужо не ленаваўся, працаваць заўжды стараўся. Працу ўсякую рабіў і мурашнік свой любіў.

Насцечка

Барыс Сачанка

З горада ў вёску да бабы і дзеда прыехала ўнучка Насцечка. Надта ж спадабалася Насцечцы ў дзеда і бабы. Так што калі тата і мама пачалі збірацца ехаць назад у горад, Насцечка нават заплакала:
— Не хачу нікуды ехаць. Хачу ў дзеда і бабы жыць.
Дзед і баба толькі таго і чакалі.
— Няхай пераначуе ў нас, — узяліся яны ўгаворваць тату і маму. — Калі што якое — заўтра прыедзеце і забераце.
Тата і мама паслухаліся.
Ні на крок не адыходзілі ад унучкі дзед і баба. I накармілі яе, і напаілі, і спаць палажылі.
Прачнулася раніцай Насцечка і доўга не магла зразумець, дзе гэта яна. Калі ж нарэшце зразумела, здагадалася, саскочыла з ложка, патэпала босымі ножкамі туды, дзе была кухня. Адчыніла дзверы — і ўбачыла бабу і дзеда. Баба, нагнуўшыся над дзіўнай драўлянай пасудзінай, нешта таўкла, а дзед... Што ж гэта такое рабіў дзед? Сядзеў на зэдліку і біў малаточкам па нечым бляшаным — дзінь-дзінь-дзінь!..
— Дзед, што ты робіш? — спытала Насцечка.
— Касу кляпаю, — заўсміхаўся ў свае пышныя вусы дзед.
— А навошта табе каса?
— Касою я накашу кароўцы сена. Кароўка з'есць яго і дасць нам малачка. А з малачка, як ты ведаеш, і смятана, і тваражок, і маселка.
— А ты, бабуля, што робіш? — падышла бліжэй да бабы Насцечка.
— Я таўку бульбу, — лагодна адказала баба. — Усыплю сюды мукі, развяду цёпленькай вадою ды свіней накармлю.
Пастаяла Насцечка, паглядзела на дзеда і бабу і кажа:
— Дзед сена будзе касіць, бабуля свіней карміць. А мне што рабіць?
— О! Абы ахвота была, а работы ў нас на ўсіх хопіць.
Кінула баба таўчы бульбу, узяла місачку, насыпала ў яе залацістых зярнят.
— Я вось пайду свіней карміць, а ты, — падала яна місачку з зярнятамі Насцечцы, — курэй накорміш. Куры наядуцца зярнят і яечка табе свежанькае знясуць...
Прыехалі з горада мама і тата, бачаць: стаіць Насцечка сярод двара і сыпле курам ячмень, а тыя дзяўбуць яго ды ціхенька — ко-ко-ко! — перамаўляюцца, няйначай, радуюцца, што памочніца ў дзеда і бабы з'явілася, хваляць яе.
Глядзелі на Насцечку тата і мама: малая, а якая малайчына! Цяпер яны пэўна ведалі: будзе Насцечка клапатлівая гаспадыня-працаўніца.
Читать полностью:  http://vyaselka.ru/nastsechka

Выпадак з марожаным
Марыя Лук

Воўка сядзіць на лаўцы. Марожанае есць. Асцярожна есць. Баіцца закапаць новыя шорты.

Адкуль ні вазьміся — Жэнька. Падышоў і стаіць. На Воўкава марожанае глядзіць. Пастаяў, паглядзеў і пытае:

— Ты чаму так ліжаш?

— Як «так»?

— А памалу вельмі. Паглядзі, як трэба!

Высунуў Жэнька язык ды як лізне Воўкава марожанае! Хвацка лізнуў.

Глядзіць Воўка на шырокі след ад Жэнькавага языка і не ведае, што рабіць. Воўку марожанага не шкада. Ён падзяліўся б з сябрам. Але марожанае — не цукерка, не булка, папалам не разломіш. А лізаць па чарзе непрыемна.

Жэнька ўсміхаецца.

— Аддаць табе? — пытае Воўка.

— Ага, — згадзіўся Жэнька аблізнуўшыся.

Аддаў Воўка марожанае. Жэнька на лаўку ўсеўся. Есць, задаволены. Сёння ўжо трэці раз марожаным ласуецца. Раніцай мама купіла, потым бабуля, а цяпер вось Воўка сваё аддаў.

Але дзе ж Воўка? Пайшоў. Напэўна, пашкадаваў усё-такі, што марожанае аддаў. Бач, які скнара!

Самы смачны яблык
Таццяна Мушынская

Алёша — хлопчык паслухмяны, разумны. Вершаў шмат на памяць ведае. Кепска толькі, што не любіць ён сваімі цацкамі дзяліцца. Таму часцей гуляе адзін.

Мама гаворыць яму:

— Сынок, ты ж дай дзеткам са сваімі машынкамі пагуляць! I яны табе дадуць якую-небудзь цацку…

Алёша моўчкі слухае і думае: «Добра маці так казаць! А як прападзе нешта, дык бацькі першыя ж ушчуваць пачнуць! Маўляў, ён свае цацкі не беражэ. Вунь, даў неяк Сярожу свой зялёны бронетранспарцёр пагуляць. А той умомант адламаў антэну і два колы. Потым я яшчэ і вінаваты застаўся…

Дый гэтыя дарослыя… Часам не разумееш, што ім трэба і чаго яны ад цябе хочуць. Бацькі ў яго раней часта пыталіся: «Чаму ты не запросіш каго-небудзь з дзяцей у госці?» Ну і што?.. Запрасіў пазаўчора Віталіка. Зразумела, цікава было. Ён госцю і свае машынкі паказаў, і ў даміно яны пагулялі, і ў більярд. Але бацька застаўся незадаволены, што яны па ўсёй кватэры бегалі, у хованкі гулялі. Казаў, перашкаджалі працаваць. А мама, калі Віталік пайшоў, усё мокрай анучай падлогу выцірала. Яна чысціню любіць, а тут, маўляў, гразі нанеслі…

Сёння мама вывела на вуліцу новы Алёшаў веласіпед. Не тэхніка, а сапраўдны цуд! Мама, як заўсёды, сказала:

— Не забудзь дзецям даць пакатацца.

Не паспеў Алёша аб'ехаць двор, як да яго падышоў Антон з суседняга дома. Папрасіў пакатацца. Абяцаў нават, калі яму купяць самакат, даць і Алёшу пакатацца.

«Добра, — падумаў хлопчык. — Няхай катаецца! Веласіпед надзейны. Гэта не цацка! Яго хуценька не паламаеш».

— Толькі далёка не ад'язджай, — на ўсялякі выпадак папярэдзіў ён Антона.

— Добра-добра, — запэўніў той, узрадаваны, што, нарэшце, трымае ў руках руль.

Праз якую хвіліну Антон знік за дрэвамі. Алёша застаўся чакаць. Але прайшло хвілін пяць, дзесяць, паўгадзіны. Але Антона ўсё не было. Куды ж ён падзеўся? Што скажуць бацькі?..

Пачало цямнець. Пахмурны прыйшоў Алёша дамоў.

— А дзе ж твой веласіпед? — здзівілася мама.

— Антону даў пакатацца! А цяпер ні Антона няма, ні веласіпеда! — з адчаем вымавіў Алёша.

— Можа, з ім што здарылася? — занепакоілася маці.

Нечакана ў дзверы пазванілі. На парозе стаяў Антон з веласіпедам, а побач — цётка Наташа, яго маці. Адразу было відаць — яна вельмі ўсхваляваная.

— Прабачце, Антон не мог адразу веласіпед аддаць. Ведаеце, што ў нас здарылася?.. Наша маленькая Юлечка нагу падвярнула. А тут, на шчасце, — Антон на веласіпедзе… Пасадзіў Юлю на сядло і — да ўрача.

Праз колькі хвілін, выціраючы слёзы, цётка Наташа дадала:

— Алёша нас літаральна выратаваў! Малайчына! Я заўсёды яго Антону ў прыклад стаўлю. Не ведаю, як вам і аддзячыць… Вось хоць яблыкаў вазьміце…

Яна выняла з торбачкі і працягнула Алёшавай маці цэлафанавы мяшэчак з вялізнымі жоўтымі яблыкамі. Алёша ўзяў самы вялікі, з хрумстаннем адкусіў яго. I яблык падаўся яму надзіва смачным…

Хто вінаваты?
А. Жук

Хлопчык ніяк не мог зразумець, чаго ад яго хочуць.

Што ён, урэшце, такое зрабіў? Вазу крыштальную разбіў? Ці новую мэблю цвіком падрапаў?.. Падумаеш, у абед скарыначкай хлеба запусціў у Рубіка — сабачку, якога падарыў яму тата. Ды і зрабіў гэта не са злосці. А так, каб не сумна абедаць. Рубік збег з пакоя ў кухню, а ён — раз! — і кінуў. Вось і ўсё. I болей нічога. Толькі дзядуля з бабуляй чамусьці адразу перасталі есці, а потым дзядуля ціха сказаў:

— Прасі прабачэння... Хлопчык   незадаволена   надзьмуўся, але вылез з-за стала, падышоў да дзядулі з бабуляй і, гледзячы ў падлогу, прамармытаў:

— Даруйце... Я болей не буду... Не-не, — паспяшаўся спыніць хлопчыка дзядуля. — Не ў нас, а ў яго прасі прабачэння...

Хлопчык падышоў да Рубіка, які зашыўся ў кут кала дзвярэй і вінаватымі вачыма сачыў за ўсім, што адбывалася на кухні.

— Даруй мне, Рубік... Я болей не буду...

Але дзядуля зноў яго перапыніў:

— Не-не... Ты і зараз, мусіць не зразумеў. У хлеба прасі прабачэння... У хлеба...

I вось гэтага хлопчык ніяк не мог зразумець. Можа, ён недачуў? Ці, можа, дзядуля агаварыўся?

А дзядуля быццам здагадаўся пра яго думкі, яшчэ раз пацвердзіў свае словы:

— Так-так, у хлеба... Падымі і прасі прабачэння...

Як можна прасіць прабачэння у хлеба? Ён жа — нежывы! Не дыхае і не размаўляе. Не смяецца і не плача... Гэта ў людзей можна прасіць прабачэння. Ну, няхай нават у жывёл, у птушак — яны таксама жывая. А ў хлеба?.. Ён кожны дзень бачыць, як кідаюць хлеб у скрынкі для смецця, проста на зямлю, у гразь... I ніхто не просіць прабачэння. А калі так робяць, значыць, хлеб дробязь. Усё адно як той камень ці пясок... Адным словам — мёртвая рэч! А тут прасі прабачэння...

Хлопчык падняў скарыначку і заплакаў: ён не ведаў, за што павінен прасіць прабачэння ў хлеба.

А хто вінаваты?

Хто вінаваты?
Васіль Жуковіч

Не рабіў урокі Лёня —

бегаў ён па стадыёне,

потым бегаў па двары,

скрозь былі ў яго сябры:

ці то шайба, ці то мячык…

Не рашыў хлапчук задачы,

дзень прабегаў ён дарма,

вось і двойку атрымаў.

I настаўніца яму

задае пытанне:

— Скажы праўду, ты чаму

не зрабіў заданне?

Ды маўчыць хлапчук, адно

паглядае ўсё ў акно.

«Вось ён, вось ён, стадыён.

Вінаваты, можа, ён,

шайба, мячык вінаватыя,

што вярнуўся позна ў хату я?» —

думае Лявон.

Не ўмею, паспею...
Васіль Жуковіч

— Сярожа, прыбяры свой ложак.

— А я не ўмею.

— Сыночак, вучы ўрокі.

— Яшчэ паспею.

— Сяргейка, пачысці боты.

— Ай, шмат работы.

— Сяргей, ідзі паглядзі кіно.

— О, я гатовы даўно!

I на марожанае — заадно...

Чарадзейныя словы

Валянціна Асеева

Маленькі дзядок з доўгай сівой барадой сядзеў на лаўцы і парасонам крэсліў нешта на пяску.

— Пасуньцеся, — сказаў яму Паўлік і прысеў на край.

Дзядок адсунуўся і, зірнуўшы на чырвоны, злосны твар хлопчыка, сказаў:

— З табой штосьці здарылася?

— Ну і хай сабе! А вам якая справа? — скоса паглядзеў на яго Паўлік.

— Мне ніякай. А вось ты толькі што крычаў, плакаў, сварыўся з некім…

— Дзіва што! — злосна буркнуў хлопчык. — Я хутка зусім уцяку з дому.

— Уцячэш?

— Уцяку! Праз адну Ленку ўцяку. — Паўлік сціснуў кулакі. — Я яе толькі што траха не адлупцаваў як след! Ніводнай фарбы не дае! А ў самой колькі!

— Не дае? Ну, праз гэта ўцякаць не варта.

— Не толькі праз гэта. Бабуля за адну моркаўку з кухні мяне прагнала… проста анучай… анучай…

Паўлік засоп ад крыўды.

— Нічога! — сказаў дзядок. — Адзін насварыцца, другі пашкадуе.

— Ніхто мяне не шкадуе! — крыкнуў Паўлік. — Брат на лодцы едзе катацца, а мяне не бярэ. Я яму кажу: вазьмі лепш, усё роўна я ад цябе не адчаплюся, вёслы сцягну, сам у лодку залезу!

Паўлік стукнуў кулаком па лаўцы. I раптам змоўк.

— Што ж не бярэ цябе брат?

— А чаму вы ўсё пытаеце?

Дзядок разгладзіў доўгую бараду.

— Я хачу табе дапамагчы. Ёсць такія чарадзейныя словы…

Паўлік разявіў рот.

— Я скажу табе гэтыя словы. Але памятай: гаварыць іх трэба ціхім голасам, гледзячы проста ў вочы таму, з кім гаворыш. Памятай — ціхім голасам, гледзячы проста ў вочы…

— А якія словы?

Дзядок нахіліўся да самага вуха хлопчыка, мяккая барада яго дакранулася да Паўлікавай шчакі. Ён прашаптаў нешта і гучна дадаў:

— Гэта чарадзейныя словы. Але не забудзь, як трэба гаварыць іх.

— Я паспрабую, — усміхнуўся Паўлік, — я зараз жа паспрабую!

Ён усхапіўся і пабег дадому.

Лена сядзела за сталом і малявала. Фарбы — зялёныя, сінія, чырвоныя — ляжалі перад ёю. Убачыўшы Паўліка, яна адразу ж згрэбла іх у кучу і закрыла рукой.

«Падмануў дзед! — з прыкрасцю падумаў хлопчык. — Хіба такая зразумее чарадзейныя словы?..»

Паўлік бокам падышоў да сястры і пацягнуў яе за рукаў. Сястра азірнулася. Тады, гледзячы ёй у вочы, ціхім голасам хлопчык сказаў:

— Лена, дай мне адну фарбу… калі ласка…

Лена шырока расплюшчыла вочы. Пальцы яе разняліся, прымаючы руку са стала, яна збянтэжана прамармытала:

— Як-кую табе?

— Мне сінюю, — нясмела сказаў Паўлік.

Ён узяў фарбу, патрымаў яе ў руках, пахадзіў з ёю па пакоі і аддаў сястры. Яму не патрэбная была фарба.

Ён думаў цяпер толькі пра чарадзейныя словы.

«Пайду да бабулі. Яна якраз абед гатуе. Прагоніць ці не?»

Паўлік адчыніў дзверы на кухню. Бабка здымала з патэльні гарачыя піражкі.

Унук падбег да яе, абедзвюма рукамі павярнуў да сябе чырвоны, маршчыністы твар, заглянуў у вочы і прашаптаў:

— Дай мне кавалачак піражка… калі ласка…

Бабуля ажно ахнула ад здзіўлення.

Чарадзейныя словы так і заззялі ў кожнай маршчынцы, у вачах, ва ўсмешцы.

— Гарачанькага… гарачанькага захацеў, галубок мой! — прыгаворвала яна, выбіраючы самы лепшы, румяны піражок.

Паўлік падскочыў ад радасці і пацалаваў яе ў абедзве шчакі.

«Чарадзей! Чарадзей!» — паўтараў ён сам сабе, успамінаючы дзядка.

За абедам Паўлік сядзеў ціха і лавіў кожнае братава слова. Калі брат сказаў, што паедзе катацца на лодцы, Паўлік паклаў руку на яго плячо і ціха папрасіў:

— Вазьмі мяне, калі ласка.

За сталом адразу ўсе змоўклі. Брат узняў бровы і ўсміхнуўся.

— Вазьмі яго, — раптам сказала сястра, — хіба табе цяжка?

— Ну, чаму ж не ўзяць? — усміхнулася бабуля. — Вядома, вазьмі.

— Калі ласка, — паўтарыў Паўлік.

Брат гучна засмяяўся, паляпаў хлопчыка па плячы, ускудлаціў яму валасы:

— Эх ты, падарожнік! Ну, добра, збірайся!

«Дапамаглі! Зноў дапамаглі!»

Паўлік выскачыў з-за стала і пабег на вуліцу, але ў скверы ўжо не было дзядулі. Лаўка была пустая, і толькі на пяску засталіся накрэсленыя парасонам незразумелыя знакі.

Не хапіла работы
Нічыпар Парукаў

Адыходзячы на работу, маці паклікала да сябе дачок — Лізу і Таню — і сказала:

— Прыбярыце са стала, памыйце талеркі і лыжкі, падмяціце чысценька падлогу на кухні.

— Добра, мамачка. Усё зробім, як трэба, — дружна адказалі дзяўчынкі.

Вярнулася маці дадому і бачыць: стол засланы чыстым абрусам, талеркі і лыжкі вымыты і акуратна расстаўлены ў шафе для посуду. А кухня чыста-чыста падмецена. I смецце вынесена.

— Малайцы, дзеткі, добра зрабілі, — пахваліла маці дзяўчынак.

Ёй хацелася даведацца, хто ж з дачок што рабіў.

— Каторая з вас, мае дарагія памочніцы, са стала прыбрала?

— Я, — голасна адказала Таня.

— А хто талеркі і лыжкі памыў і паставіў на месца?

— Я, — зноў адказала Таня.

— Ну, а ты, Ліза, што рабіла? — глянула маці на старэйшую дачку.

— Я... я нічога, мама, не рабіла... Таня ўсё забрала сабе. Мне не хапіла работы, — ціха адказала дзяўчынка і вінавата апусціла галаву.